Văn hóa gia đình phải bắt đầu từ yêu thương

TS. Hồ Bất Khuất - Trưởng Ban Thư ký Biên tập Tạp chí Gia đình & Trẻ em đã có cuộc trao đổi về chủ đề vai trò của gia đình trong xã hội hiện đại. 

Ông đánh giá như thế nào về văn hóa gia đình trong thời đại ngày nay?

Văn hóa gia đình được hiểu là toàn bộ hoạt động và các mối quan hệ, cách ứng xử diễn ra trong gia đình. Ở giai đoạn này, văn hóa gia đình Việt Nam đã có những biến đổi đáng kể. Những biến đổi này có mặt tích cực và có cả mặt tiêu cực.

Những mặt tích cực chính là sinh hoạt trong gia đình trở nên cởi mở, dân chủ, bình đẳng hơn. Bên cạnh đó, gia đình được tổ chức gọn nhẹ, năng động, phù hợp cho sự chuyển dịch. Các thành viên tôn trọng ý thích cá nhân của nhau hơn. Đại đa số gia đình đều có khát vọng vươn tới cuộc sống văn minh, lĩnh hội những nét tiến bộ của các vùng miền khác, thậm chí của các quốc gia khác…

Xã hội nay đã khác xưa, gia đình truyền thống đã thay đổi để thích nghi với xã hội hiện đại. Mặc dù những gia đình có 3, 4 thế hệ cùng chung sống ít dần nhưng những giá trị truyền thống vẫn được lưu giữ, trân trọng. Thay vì “cha mẹ đặt đâu, con ngồi đấy”, hiện nay tiếng nói của con cái đã có trọng lượng hơn. Cha mẹ và con cái cùng đối thoại nhiều vấn đề trong cuộc sống.

Ở khía cạnh tiêu cực, các thành viên khi trưởng thành ít quan tâm đến nhau hơn, tình cảm dễ đổ vỡ hơn. Một bộ phận nhỏ bạn trẻ coi nhẹ những giá trị truyền thống hơn so với trước kia. Tuy nhiên, những biến đổi này nhằm ứng phó có hiệu quả với những thay đổi của hoàn cảnh xã hội.

Tôi nhớ về câu chuyện một cậu bé hỏi mẹ mình rằng: “Khi nào mẹ cũng bận, thế một giờ làm việc của mẹ bao nhiêu tiền? Con hỏi để mua một giờ làm việc của mẹ để mẹ nói chuyện với con”.

Thực tế, có sự tiến bộ về sự bình đẳng nhưng nếu không để ý sẽ mất đi sự thân thiện, kết dính giữa các thành viên trong gia đình. Nếu mỗi người đề cao cái tôi của mình, về nhà đóng cửa lại, làm việc riêng, chắc hẳn sự gần gũi giữa các thành viên sẽ dần ít đi. Kéo theo đó, những giá trị gia đình sẽ dễ bị phá vỡ hơn.

Trước thực trạng như vậy, có cách nào giáo dục văn hóa gia đình đến từng cá nhân để tác động tốt đẹp đến văn hóa cộng đồng, thưa ông?

Giáo dục văn hóa gia đình luôn có vai trò quan trọng. Ở đây, rõ ràng thế hệ đi trước giáo dục, rèn thế hệ đi sau. Hay nói cụ thể cha mẹ có trách nhiệm giáo dục con cái. Tuy nhiên, để giáo dục trong gia đình có kết quả tốt đẹp, không chỉ giáo huấn bằng lời, mà chủ yếu phải giáo dục bằng tấm gương.
Ở những gia đình nào thế hệ đi trước gương mẫu trong học tập, lao động, phấn đấu, cố gắng làm nhiều việc tốt, việc thiện, thế hệ sau cũng noi theo. Những người có cách ứng xử mẫu mực, có uy tín trong cộng đồng, con cháu họ chắc chắn cũng là những người hướng thiện, làm những việc tốt đẹp cho gia đình mình và cho cộng đồng. Con cháu học giỏi, hiếu thảo, thành đạt cũng có tác động không nhỏ đối với cha mẹ và ông bà. Họ tự hào về con cháu và cảm thấy mình cần sống tốt hơn, chu đáo hơn. Ở đây, tôi nhấn mạnh cách giáo dục bằng những tấm gương sống động, cụ thể.

Hiện nay, chúng ta có ngày Gia đình Việt Nam (28/6), có ngày Thế giới hạnh phúc (20/3)… Trong những dịp đó, vai trò của người phụ nữ càng cần được đề cao hơn. Người phụ nữ cần được trân trọng hơn, được tạo điều kiện và được trao quyền nhiều hơn. Có thể nói, văn hóa gia đình bắt đầu từ yêu thương, trân trọng nhau. Nếu các thành viên hiểu, chia sẻ và thông cảm với nhau, văn hóa gia đình sẽ phát triển bền vững.

Theo ông, làm thế nào để nâng cao chất lượng văn hóa trong bối cảnh gia đình Việt Nam đang đứng trước những thách thức của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa?

Hội nhập và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước tạo ra những cơ hội cũng như thách thức đối với gia đình Việt Nam. Để gia đình Việt Nam tồn tại và phát triển bền vững trong điều kiện hiện nay, chúng ta phải phát huy được sức mạnh văn hóa của gia đình truyền thống.

Chúng ta làm việc này bằng nhiều cách, từ chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước tới việc phát huy truyền thống của từng dòng họ, từng gia đình. Đó là cách ứng xử vừa mang đậm bản sắc đạo lý của người Việt Nam, vừa mang hơi thở thời đại. Trong đó, tiêu biểu là yêu thương, đùm bọc lẫn nhau; kính trên, nhường dưới; tạo điều kiện cho nhau tiếp cận và lĩnh hội kiến thức khoa học, công nghệ; sẵn sàng sống xa nhau để đạt được mục tiêu kinh tế, khoa học…

Khi ở cùng nhau, chúng ta biến bữa cơm tối thành buổi gặp mặt đầm ấm. Khi xa nhau, những lời thăm hỏi, động viên thường xuyên qua điện thoại, facebook như sợi dây liên kết các thành viên trong gia đình với nhau…

Điều quan trọng nhất là các thành viên phải làm cho nhau thấy mỗi người đều sống vì mọi người. Những gì trường tồn đều thuộc về văn hóa, văn hóa lại tạo điều kiện để xã hội cũng như gia đình phát triển bền vững. 


Hiểu được điều đó, chúng tôi TOPPION LEADER•YOUTH mong muốn giúp các bậc phụ huynh giải quyết được các vấn đề nêu trên, bên cạnh đó giúp phụ huynh tạo ra một môi trường văn hóa gia đình để phát triển tài năng và các tố chất Lãnh đạo cho trẻ thông qua buổi chia sẻ:
Theo Báo Thế Giới & Việt Nam

Các thông tin khác

Đôi Tay Cô
Đôi Tay Cô
Vâng, trong suốt quảng đời thơ trẻ của con, đôi tay cô đã âu yếm vỗ về trong những lúc con buồn tủi, đã lau khô những giọt nước mắt trên khuôn mặt con khi con thấy dường như cả thế giới như đang chống lại mình. Đôi tay ấy cũng đã huân hoan vỗ vai con khi con được giải thưởng “Học sinh gương mẫu
Chi tiết
12 phương pháp dạy trẻ trở nên tự tin
12 phương pháp dạy trẻ trở nên tự tin
Những đứa trẻ tự tin, dạn dĩ thường luôn nổi bật và thành công hơn những trẻ nhút nhát. Nhưng sự tự tin của trẻ không phải tự nhiên mà có, đó là kết quả quá trình dạy dỗ của cha mẹ từ khi còn nhỏ. Sự tự tin là món quà vô giá mà cha mẹ có thể tặng cho con cái. Carl Pickhardt, nhà tâm
Chi tiết
Tình Thân
Tình Thân
Có khi chỉ nhận được một chút ân huệ của người khác chúng ta laị cảm thấy rất cảm kích và biết ơn. Nhưng đối với ân tình của người thân, thì chúng ta lại vô tình thờ ơ quá!
Chi tiết
PHƯƠNG PHÁP NUÔI DẠY CON & SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA NÓ
PHƯƠNG PHÁP NUÔI DẠY CON & SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA NÓ
Dựa trên nghiên cứu giáo dục được phổ biến rộng rãi trên toàn thế giới, phong cách dạy con của cha mẹ ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển của trẻ. Đứa trẻ trưởng thành trở nên một con người tự tin, quyết đoán hay nhút nhát, nhụt chí, ngỗ ngược phụ thuộc rất lớn vào phong cách dạy con của các bậc cha mẹ. Có bốn loại phong cách làm cha mẹ được xếp loại: 
Chi tiết
Vui nhộn "Thành ngữ Thanh Niên Chuẩn" bằng tranh
Vui nhộn "Thành ngữ Thanh Niên Chuẩn" bằng tranh
TPO - Nhân dịp kỷ niệm 83 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo T.Ư Đoàn giới thiệu bộ ảnh "Thành ngữ Thanh Niên Chuẩn" để diễn giải thành ngữ mới. Mục đích thực hiện bộ ảnh là nhằm chuyển tải các thông điệp Sống đẹp - Sống có ích đến với các bạn thanh niên một cách nhẹ nhàng, trẻ
Chi tiết
Cùng con vượt qua mùa thi
Cùng con vượt qua mùa thi
Một mùa thi nữa lại sắp đến, những đứa trẻ lại tiếp tục lao vào guồng quay học ôn và luyện đề. Bản thân chúng vốn đã áp lực vì bài vở. Vậy nên, cha mẹ phải tỉnh táo nhận ra khả năng thật sự của trẻ để giúp trẻ phát triển một cách tốt nhất và toàn diện nhất.
Chi tiết
Còn thời cưỡi ngựa bắn cung...
Còn thời cưỡi ngựa bắn cung...
Cơ sở nào để người ta xếp loại nghề nghiệp này là tầm thường, còn nghề nghiệp kia là vinh quang? Vì số tiền kiếm được? Vì trình độ học thức mà nó đòi hỏi phải có? Hay vì danh tiếng? Cô bé cương quyết: "Con không muốn nhà thiết kế nổi tiếng. Con muốn là thợ may".
Chi tiết
VẤN ĐỀ Ở TRẺ hay LÀ Ở PHỤ HUYNH
VẤN ĐỀ Ở TRẺ hay LÀ Ở PHỤ HUYNH
Phương pháp nuôi dạy con mang tên của vị giáo sư nổi tiếng Nhật Bản Shichida đang được quan tâm trong cộng đồng các ông bố bà mẹ Việt Nam. Điểm khác biệt của phương pháp này là nó hướng vào các bậc phụ huynh thay vì trẻ nhỏ.
Chi tiết
MỖI ĐỨA TRẺ ĐỀU LÀ THIÊN TÀI
MỖI ĐỨA TRẺ ĐỀU LÀ THIÊN TÀI
Theo ông James Perrin, chủ tịch AAP - Viện Nhi Khoa Hoa Kỳ cho rằng có ít nhất 9 đặc tính sẽ định hình cá tính và cách đứa trẻ tiếp cận cuộc sống. Thái Độ và Hành Vi có thể thay đổi trong đời người nhưng những đặc tính này đứa trẻ đã có từ khi sinh ra , có thể thay đồi một chút
Chi tiết
Khi mắt mẹ dính bụi
Khi mắt mẹ dính bụi
Ngoài kia, gió Lào vẫn thổi không ngừng… Có lẽ trong mắt những đứa trẻ, phút giây vui chơi bên bạn bè thật đáng quý. Đâu biết rằng, mẹ đã hy sinh cả cuộc đời mình, chỉ vì con. Mãi sau này, khi con trưởng thành, liệu lúc ấy, hối hận đã là quá muộn…
Chi tiết
26.000 sinh viên thắt ruy băng xanh kêu gọi không xả rác
26.000 sinh viên thắt ruy băng xanh kêu gọi không xả rác
Sau 2 năm phát động, đến nay chiến dịch "Tháng ruy băng xanh" thu hút 26.000 sinh viên thuộc 15 trường đại học trong cả nước tham gia. Bên cạnh mục đích lan rộng lời hứa không xả rác đến giới trẻ thông qua việc thắt những sợi ruy băng vào kính xe của mỗi người, nhóm tình nguyện mong muốn xây dựng tư tưởng và
Chi tiết
PHÁT TRIỂN SỰ TỰ TIN CỦA TRẺ
PHÁT TRIỂN SỰ TỰ TIN CỦA TRẺ
Đức tính tự tin hình thành từ tính cách, từ kiến thức, từ môi trường, từ những định hướng phù hợp của Bố Mẹ. Nhưng Bố Mẹ thường cố gắng giúp con tất cả mọi thứ như một bản năng và bảo bọc con sai quy cách, không cho con tiếp xúc nhiều với bên ngoài khiến cho trẻ thiếu những kỹ năng cần thiết. Hãy tham khảo
Chi tiết
Năm nay tôi 20 tuổi
Năm nay tôi 20 tuổi
Điều gì khiến cho tuổi 20 được ưu ái nhiều đến thế? Như là khi làm chương trình kỉ niệm 20 năm thành lập khoa tôi đang theo học, tôi đã thầm cảm ơn rằng may mà khoa tôi chưa phải 30 năm, bởi vì khi ấy chúng tôi sẽ không thể nhặt đâu ra 5 bài hát để làm thành "Liên khúc 30" được. Nhưng
Chi tiết
Câu chuyện về những hạt muối
Câu chuyện về những hạt muối
Một chàng trai trẻ đến xin học một ông giáo già. Anh ta lúc nào cũng bi quan và phàn nàn về mọi khó khăn. Đối với anh, cuộc sống chỉ có những nỗi buồn, vì thế học tập cũng chẳng hứng thú gì hơn.
Chi tiết
Những vấn đề “đau đầu” mà học sinh, sinh viên gặp phải
Những vấn đề “đau đầu” mà học sinh, sinh viên gặp phải
Luôn có những điều khiến chúng ta sợ hãi, và sau đây là "từ A đến Z" những điều khiến học sinh và sinh viên toàn thế giới phải đau đầu khi đối diện. Hãy cũng nhìn ra những vấn đề này để tìm cách hóa giải nó.
Chi tiết